« ما کشیش ها در جلساتمان درباره این موضوع زیاد بحث می کنیم و برایمان اثبات شده است که افراد کمتری یکشنبه ها برای انجام مراسم عشای ربانی به کلیسا می آیند. من فکر نمی کنم تعداد خداباوران کم شده باشد ولی به ویژه در شهرهای بزرگ، به نظر می رسد که برای افراد در مسیر زندگی شان دیگر اجبار یکشنبه ها به کلیسا رفتن وجود ندارد». این سخنان را کشیش مسیحی کلیسای مرکزی سانتا آنا در بارسلونا، آقای پیو سانچز می گوید.
بنیاد «فرر و گواردیا» در ماه آوریل گذشته گزارشی را درباره وضعیت امروزین گرایش به مذهب در اسپانیا منتشر کرد و در آن به ابن نکته اشاره کرد که در دو سال پاندمی، کاهش آمار افراد مذهبی و معتقد در جامعه شتاب گرفته است. بر اساس آمار اعلام شده در گزارش مذکور اگر در سال ۲۰۰۰ میلادی میزان جمعیت خداناباور در اسپانیا ۱۳.۲ درصد بود، در سال ۲۰۱۹ این عدد به ۲۷.۵ درصد از کل جمعیت و در سال ۲۰۲۱ به ۳۷.۱ درصد رسیده است. در مقابل، ۵۸.۸ درصد از جامعه خود را کاتولیک می دانند و ۲.۵ درصد از جمعیت اسپانیا نیز پیروان دیگر ادیان و مذاهب هستند. بنیاد فری و گواردیا در گزارش خود تاکید کرده است که آمار افراد خداباور در جمعیت جوان اسپانیا مدام کمتر و کمتر شده است: ۶۳.۵ درصد از افراد بین ۱۸ تا ۲۴ سال به هیچ دین یا مذهبی اعتقاد ندارند، ۵۶.۲ درصد از افرادی که در نظرسنجی آماری این بنیاد، بین ۲۵ تا ۳۴ سال داشته اند نیز خود را خداناباور معرفی کرده اند. در مقابل، تنها ۲۱.۱ درصد از افراد بالای ۶۵ سال گفته اند که اعتقادات مذهبی ندارند.
جوزپ مانیه، یکی از کارکنان بنیاد فری و گواردیا که در تهیه این گزارش مشارکت داشته است تاکید می کند که مواردی چون افشای رسوایی های جنسی در میان مقامات کلیسا (که در دو سال گذشته افزایش داشته است)، معمولا نظر کسانی را که در نظرسنجی شرکت کرده اند عوض نکرده است. با این حال او ابراز می دارد که بعد از تحلیل داده ها و اعداد مربوط به این نظرسنجی، بنیاد می تواند با اطمینان بگوید که درصد افراد خداباوری که مناسک را به جا نمی آورند، بعد از همه گیری کرونا بیشتر شده و از ۴۱.۷ درصد به ۴۴ درصد رسیده است.
گزارش مذکور می گوید که از هر ده ازدواج، ۹ مورد به صورت مدنی انجام می شود. در سال ۲۰۰۸ نیمی از ازدواج ها مدنی و نیمی دیگر در کلیسا انجام می شد. با این وجود، دوره کرونا باعث شد میزان ازدواج ها افتی ۴۵ درصدی کند و بنابراین هنوز قدری برای نتیجه گیری قطعی زود است و باید تا زمانی که آمار شرایط عادی پس از کرونا هم به دست می آید صبر کنیم. با این حال جاهایی در اسپانیا هست که در آنها ازدواج مذهبی عملا دیگر وجود ندارد. در منطقه ملیا ۹۳.۸۸ درصد از ازدواج ها به صورت مدنی انجام می شوند. در کاتالونیا این میزان به ۹۳.۵۹ درصد رسیده است و آمار در منطقه باسک ۹۳.۵۵ درصد را نشان می دهد.
آخرین داده های مالی از وزارت دارایی اسپانیا نشان می دهد تعداد افرادی که در اظهارنامه مالیاتی خود خانه مربوط به پرداخت بخشی از مالیات به کلیسای کاتولیک را علامت نمی زنند از دهه نود میلادی تا امروز سیر نزولی داشته است. توضیح اینکه مالیات دهندگان می توانند در برگه اظهارنامه مالیاتی خود با علامت زدن و انتخاب یک گزینه، درصدی از درآمد خود را برای حمایت از کلیسای کاتولیک اسپانیا در اختیار آنها قرار دهند. در سال ۱۹۹۸ درصد افرادی که این گزینه را انتخاب کرده اند ۳۶.۶۰ درصد بوده است. در سال ۲۰۱۸ این میزان به ۱۱.۳۰ درصد رسیده است. از طرف دیگر گزینه دیگری در برگه اظهارنامه مالیاتی که عنوان می کند درصدی از درآمد صرف «اهداف دیگر» خواهد شد در طول زمان افزایش داشته و از ۲۹.۲۰ درصد در سال ۱۹۹۸ به ۳۲.۸ درصد در سال ۲۰۱۸ رسیده است.
مالیات دهندگان همچنین می توانند هر دو گزینه را انتخاب کنند. تعداد مالیات دهندگانی که در سال ۱۹۹۸ هر دو گزینه را انتخاب کرده اند ۱۰.۳۰ درصد کل بوده است که در سال ۲۰۱۸ این آمار به ۲۱.۴۰ رسیده است. تنها سه نفر از هر ده نفر مالیات دهنده اسپانیایی گزینه حمایت مالی از کلیسا را علامت می زند. اما پدیده جالب این است که درآمد کلیسا از این مسیر هر سال بیشتر شده است. در سال ۱۹۹۸ کلیسا در کل مبلغ ۹۷.۲۲ میلیون یورو از این راه به دست آورد. اما در سال ۲۰۱۸ با اینکه تعداد افرادی که گزینه مربوط به کمک به کلیسا را پر نکرده اند بسیار بیشتر شده، درآمد کلیسا از این مسیر یک رکورد تاریخی را ثبت کرد و به میزان ۲۶۱ میلیون یورو رسید. کارشناسان بنیاد فری و گورادیا می گویند این اعداد فقط یک چیز را نشان می دهند: افرادی که گزینه کمک به کلیسا را پر می کنند، ثروتمند هستند و دارند ثروتمندتر می شوند.
اما گزارش نگاهی نیز به وضعیت مدارس اسپانیا داشته است. از منظر اقبال به مذهب، گرایشات سکولار در کلاس های درس مدام بیشتر و بیشتر شده است. بر اساس داده های وزارت آموزش و پرورش اسپانیا در سال تحصیلی ۲۰۱۸-۲۰۱۹ درصد آن دسته از دانش آموزان که واحدهایی غیر مذهبی انتخاب می کنند افزایش یافته است. در سال تحصیلی گفته شده ۳۶.۱ درصد از دانش آموزان دوره ابتدایی کلاس های دیگری به جای کلاس های مذهبی گرفتند. در منطقه باسک در شمال اسپانیا ۵۹.۷ درصد از دانش آموزان در دوره ابتدایی در هیچ کلاس با آموزش های مذهبی شرکت نمی کنند. به این ترتیب منطقه خودمختار باسک در صدر جدول سکولارترین منطقه در اسپانیا قرار دارد. پس از باسک، کاتالونیا با ۵۸.۴ درصد در جای دوم است و منطقه جزایر بالئار با ۴۵.۸ درصد در جایگاه سوم قرار دارد. در سمت دیگر جدول مناطق از نظر اقبال دانش آموزان به مذهب، منطقه سئوتا با تنها ۸.۶ درصد (درصد افرادی که کلاس های مذهبی را انتخاب نکرده اند) در صدر قرار دارد. بعد از آن اکسترامادورا با ۱۳.۹ درصد دوم است و منطقه آندالوسیا با ۱۹.۵ درصد جای سوم را دارد. به عبارتی میزان مذهبی بودن دانش آموزان در مناطق شمال اسپانیا کمتر و در مناطق جنوبی این کشور بیشتر است. اما در مورد دوره متوسطه آمار تغییر می کند و تعداد افرادی که کلاس های با موضوع مذهب را می گذرانند بسیار بیشتر است. آقای مانیه پژوهشگر بنیاد توضیح می دهد که دلیل این امر به احتمال زیاد تغییراتی است که حزب مردمی (پ.پ) در این دوره تحصیلی ایجاد کرد و باعث شد که گذراندن کلاس های مذهبی امتیاز ویژه داشته باشد و این امتیاز در ورود دانش آموزان به دانشگاه تاثیرگذار بود. به همین دلیل دانش آموزان این کلاس ها را می گذرانند.
آخرین نکته در گزارش اعلامی نیز بیان می کند که اگرچه تعداد دانش آموزان متمایل به شرکت در کلاس های مذهبی در سال های اخیر کاهش داشته، اما تعداد معلمان مذهبی افزایش نشان می دهد. امری که نشان می دهد کلیسای کاتولیک روش های دیگری را برای حضور و تاثیر درفضای آموزشی مد نظر قرار داده است.
این مطلب ترجمه گزارشی است که در تاریخ ۷ آوریل امسال در روزنامه ال پاییس اسپانیا به چاپ رسیده است:
نظر شما